เรือคายัคในอดีตเป็นพาหนะของชาวเอสกิโมแถบอะแลสกากรีนแลนด์ และประเทศแถบขั้วโลกเหนือ วัสดุที่ใช้สร้างนำมาจากธรรมชาติ เช่น กระดูกวาฬ หนังแมวน้ำ สิงโตทะเล ต่อมาได้มีการพัฒนาและปรับเปลี่ยนรูปแบบและวัสดุใหม่ๆ ในการสร้างจนมาถึงยุคปัจจุบัน
คายัค (kayak) เป็นเรือที่ ใช้พลังมนุษย์ประเภทหนึ่ง มีลักษณะปิดทางด้านบนของเรือ และมีผ้าป้องกันน้ำเข้าเรือ (spray skirt) ใช้พายแบบมีใบพายสองด้าน คายัคต้นแบบถูกพัฒนาจากชนพื้นเมือง Aleut และ Inuit ซึ่งเป็นนักล่าจากเขตใต้อาร์คติค (อเมริกาเหนือและกรีนแลนด์) เรือคายัคยุคใหม่นั้นมีการออกแบบและวัสดุที่หลายหลายมาก คายัคนั้นสามารถบรรทุกผู้โดยสารได้ หนึ่ง สอง หรือ สามในบางโอกาส ผ้าป้องกันน้ำเข้าเรือทำจากผ้ากันน้ำ ยึดติดกับขอบด้านบนของที่นั่ง ป้องกันคลื่นและละอองน้ำ และเป็นสิ่งที่ทำให้ "พลิกเรือ" หรือที่เรียกว่า Eskimo Roll ทำได้ ในกรณีที่เรือคว่ำน้ำ หากไม่มีผ้าห้องน้ำน้ำเข้าเรือจะทำให้น้ำไหลเข้าเรือ หรือช่วยให้ผู้พายสามารถออกจากเรือได้ คายัคนั้นมีความแตกต่างจากเรือแคนูอย่างสิ้นเชิงทั้งการออกแบบและประวัติความเป็นมา เรือแคนูเป็นเรือที่แทบจะเป็นเรือท้องแบนใช้ใบพายเดี่ยว ถึงแม้ว่าเรือแคนูรุ่นใหม่ๆ จะมีความยากสำหรับผู้ที่ไม่รู้เรื่องในการแยกแยะประเภทออกจากคายัค แต่สำหรับในอังกฤษและไอร์แลนด์ก็มีการเรียกคายัคว่าเป็นเรือแคนูแทน
การพายเรือคายัคนั้นอาจพายในแหน่งน้ำนิ่งเล่นอ่างเก็บน้ำ ทะเล บึง (sea kayaking) หรือพายในแหล่งน้ำมีกระแส (whitewater kayaking) เช่น แม่น้ำก็ได้ การพายเรือคายัคในแม่น้ำมีกระแสควรกระทำกับเป็นทีมและทำกับผู้มีประสบการณ์
อุปกรณ์ในการไปพายเรือคายัคควรมีอย่างน้อย 5 อย่างคือ เรือคายัค, ไม้พาย (Paddle), กระโปรงกันน้ำ (Skirt), เสื้อชูชีพ และหมวกกันน็อค
เรือคายัคแตกต่างกับเรือแคนูในลักษณะโครงสร้างของตัวเรือ